ئىمام ئىبنى قەييىم: جىھادنىڭ تۈرلىرى ۋە نەپسىي جىھادنىڭ ئېنىقلىمىسى
مۇجتەھىدلەر پەتىۋالىرى تورى تەرجىمە قىلدى mujtehid.com
جىھادنىڭ ئېنىقلىمىسى:
«جىھاد» لۇغەتتە قىيىنچىلىققا قارشى ئەڭ يۇقىرى چەكتە غەيرەت كۆرسىتىش دېگەن مەنىلەردە كېلىدۇ. «جىھاد»نىڭ شەرئىي مەنىسى «ھەق دىننى مۇداپىئە قىلىش ۋە ئاللاھنىڭ كەلىمىسىنى ئۈستۈن قىلىش ئۈچۈن كاپىرلارنىڭ ۋە ئاسىلارنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشى جەھەتتە غەيرەت كۆرسىتىش» دېگەندىن ئىبارەتتۇر. (مۇھەددىس ئالىم سەفىيۇرراھمان مۇبارەكفۇرى رەھىمەھۇللاھ)
جىھادنىڭ تۈرلىرى:
ئىسلام شەرىئىتىدە جىھاد تۆت تۈرلۈك بولىدۇ. 1. نەپسىگە قارشى قىلىنىدىغان جىھاد. 2. شەيتانغا قارشى قىلىنىدىغان جىھاد. 3. كاپىرلارغا قىلىنىدىغان جىھاد. 4. مۇناپىقلارغا قارشى قىلىنىدىغان جىھاد.
[نەپسىي جىھاد ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى]
* نەپسىگە قارشى قىلىنىدىغان جىھادقا كەلسەك، ئۇ مۇنۇ باسقۇچلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
(1) توغرا يولنى ۋە ھەق دىننى ئۆگىنىش جەھەتتە نەپسىگە قارشى جىھاد قىلىش. دۇنيادىمۇ، ئاخىرەتتىمۇ نەپىسنىڭ نىجاتلىققا ئېرىشىشى بۇ ھەق دىن (ئىسلامغا) باغلىقتۇر. ئىسلام شەرىئىتىنى بىلىشتىن مەھرۇم قالغۇچى ھەر ئىككى دۇنيادا بەختسىزلىككە دۇچار بولىدۇ.
(2) ھەق دىننى ۋە توغرا يولنى ئۆگەنگەندىن كېيىن، ئۆگەنگەنلىرى بويىچە ئىش كۆرۈپ، ئۆگەنگەنلىرىگە ئەمەل قىلىش جەھەتتە نەپسىگە قارشى جىھاد قىلىش. دىنىي بىلىمنى ئۆگىنىپ ئەمەل قىلماسلىق كىشىگە پايدا بەرمەيدۇ. (ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن رەھىمەھۇللاھ دىندىن بىلگىنىگە ئەمەل قىلمىغۇچىنى دىننى بىلمەيدىغان جاھىل كىشىدىنمۇ ناچار، پەس، بەدبەخ كىشى دېگەن. —رىيازۇس سالىھىن شەرھىگە قارالسۇن،ت(
(3) ئىنسانلارنى دىنغا چاقىرىش ۋە بىلمەيدىغانلارغا دىننى ئۆگىتىش جەھەتتە نەپسىگە قارشى جىھاد. دىنىي بىلىمنى ئۆگىنىپ، ئەمەل قىلىپ، ئەمما كىشىلەرنى دىنغا چاقىرمىغان كىشى ھىدايەتنى، دىنىي ئىلىمنى كىشىلەردىن يوشۇرغانلار قاتارىدا بولىدۇ. بۇنداق كىشىنىڭ ئىلىمى ئۇنىڭغا پايدا بەرمەيدۇ ۋە ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئۇنى قۇتقازمايدۇ.
پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم مۇنداق دېگەن: ((أيما رجل آتاه الله تعالى علما فكتمه، ألجمه الله يوم القيامة بلجام من نار)) «ئاللاھ تائالا بىر كىشىگە ئىلىم ئاتا قىلسا، كىشى ئاللاھ ئاتا قىلغان ئۇ ئىلىمنى (ياخشىلىق يوللىرى ئۈچۈن ئىشلەتمەي) يوشۇرسا، قىيامەت كۈنى ئاللاھ ئۇنىڭ ئاغزىغا ئوتتىن يۈگەن سالىدۇ.»(جامىئۇس سەغىر 2965؛ سەھىھ جامىئ 2714؛ ئابدۇللاھ ئىبنى مەسئۇدتىن)
(4) ئاللاھقا دەۋەت قىلىش يولىدىكى قىيىنچىلىق، مۇشەققەتلەرگە ۋە خەلقنىڭ ئەزىيەتلىرىگە سەبر قىلىش ۋە بۇ قارشىلىقلارغا ئاللاھنىڭ رازىلىقى ئۈچۈن بەرداشلىق بېرىش جەھەتتە نەپسىگە قارشى جىھاد قىلىش. كىشى نەپسىگە قارشى جىھادنىڭ بۇ تۆت تۈرىنى كامىل ئادا قىلغان تەقدىردە رەببانىلاردىن بولىدۇ. سەلەپ ئالىملىرى بىر ئالىمنىڭ «رەببانى» لىق دەرىجىسىگە لايىق بولۇشى ئۈچۈن ھەقنى بىلىپ، ئۇنىڭغا ئەمەل قىلىشىنىڭ ۋە ھەقنى ئىنسانلارغا ئۆگىتىش كېرەكلىكى توغرىسىدا ئورتاق پىكىردە. پەقەت مۇشۇ خىلدىكى بىلگە، ئەمەل قىلغان ۋە ئۆگەتكەن كىشىلەرلا ئاسمانلاردىكى پەرىشتىلەر تەرىپىدىن «ئۇلۇغ كىشى» دەپ چاقىرىلىدۇ. (شەيخۇل ئىسلام ئىبنى قەييىمنىڭ «زادۇل مەئاد» ناملىق ئەسىرىدىن تەرجىمە قىلىندى.)
مۇجتەھىدلەر پەتىۋالىرى تورى تەرجىمە قىلدى mujtehid.com