ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن: ئەرنىڭ ئائىلىدە ئايالىغا ياردەملىشىشى سۈننەت
ئىككى ھەرەمنىڭ ئۇستازى، ئەللامە مۇھەممەد سالىھ ئىبنى ئۇسەيمىن (ۋاپاتى: ھ-1423؛ م-2001) نىڭ «ياخشىلار باغچىسى شەرھى» ناملىق ئەسىرىدىن تەرجىمە قىلىندى
مۇجتەھىدلەر پەتىۋالىرى تورى
[رىيازۇس سالىھىن 606-نومۇرلۇق ھەدىس]
ئەسۋەد ئىبنى زەيدتىن مۇنداق رىۋايەت قىلىنىدۇ: مەن ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھادىن «پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ئۆيىدە نېمە ئىشلارنى قىلاتتى؟» دەپ سورىسام، مۇنداق دېدى: «ئائىلىسىنىڭ ئىشلىرىغا ياردەملىشىپ، ئۇلارنىڭ خىزمىتىنى قىلاتتى. ناماز ۋاقتى بولسا نامازغا چىقاتتى.» (بۇخارى 676-نومۇرلۇق ھەدىس)
ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن رەھىمەھۇللاھ بۇ ھەدىسنى شەرىھلەپ مۇنداق دېگەن:
ئىمام نەۋەۋى بۇ ھەدىسلەرنى رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمنىڭ كىچىك پېئىللىقىنى بايان قىلىش ئۈچۈن نەقىل قىلغان. بۇلاردىن بىرى رەسۇلۇللاھنىڭ ئۆيىدە ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ خىزمىتىنى قىلىشىدۇر. رەسۇلۇللاھ ئائىلىسىدە قوي ساغاتتى، ئايىقىنى رېمونت قىلاتتى ۋە ئائىلىسىنىڭ ئىشلىرىغا ياردەملىشەتتى. شۇ ۋەجىدىن، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھادىن «رەسۇلۇللاھ ئۆيىدە نېمە ئىش قىلاتتى؟» دەپ سورالغاندا «ئائىلىسىگە ياردەملىشەتتى» دېگەن. يەنى رەسۇلۇللاھ سەلەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ئۇلارنىڭ خىزمىتىنى قىلاتتى.
ئەر كىشىنىڭ ئۆيىدە ئۆز چېيىنى ئۆزى دەملەپ ئىچىشى سۈننەتتۇر. ئەگەر قولىدىن كەلسە تاماق ئېتىشى، ھاجىتى چۈشكەن كىيىم-كېچەكلىرىنى ئۆزى يۇيۇشى كېرەك. بۇلارنى قىلىش سۈننەتكە ئۇيغۇن. كىشىلەر بۇلارنى قىلسا سۈننەتنى ئادا قىلىش ساۋابىغا ئېرىشىدۇ. بۇنداق قىلغان كىشى ھەم رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە ئەگەشكەن بولىدۇ، ھەم ئاللاھنىڭ رازىلىقى ئۈچۈن كىچىك پېئىللىق قىلغان بولىدۇ. ئۇنىڭدىن سىرت، ئەر كىشىنىڭ ئائىلە ئىشلىرىغا ياردەملىشىشى، ئەر بىلەن ئائىلىسىدىكىلەر (يەنى ئانىسى، خوتۇنى، ئاچا-سىڭىللىرى ۋە قىزلىرى) ئوتتۇرىسىدىكى مېھرى-مۇھەببەتنىڭ كۈچىيىشىگە ۋاسىتە بولىدۇ. ئائىلەڭدىكىلەر ئۆي ئىشلىرىدا ئۇلارغا ياردەملەشكىنىڭنى كۆرگىنىدە ساڭا بولغان مېھىر مۇھەببىتى ۋە ھۆرمىتى ئاشىدۇ. بۇ ئائىلىنىڭ بەخىتلىك بولۇشى نۇقتىسىدىن تولىمۇ مۇھىم ئىش ھېسابلىنىدۇ.
(ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن «رىيازۇس سالىھىن شەرھى» 3-جىلد، 149-بەت)