قۇرئان كەرىم 9-بەت تەرجىمە تەپسىرى | سۈرە بەقەرەنىڭ 58-ئايىتىدىن 61-ئايىتىگىچە
2|58|وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ
(ئى بەنى ئىسرائىل قەۋمىگە) ئۆز ۋاقتىدا «بۇ شەھەرگە (يەنى بەيتۇل مۇقەددەسكە1) كىرىڭلار، ئۇ يەردە خالىغانچە كەڭتاشا يەڭلار. شەھەرنىڭ دەۋازىسىدىن (ئاللاھنىڭ سىلەرنى بۇ شەھەرگە قايتۇرغانلىقىغا شۈكۈر قىلىش يۈزىسىدىن2) سەجدە قىلغان ھالدا كىرىڭلار ۋە «خىتتا» دەڭلار (<گۇناھلىرىمىزنى كەچۈرگىن دەڭلار>، يەنى شەھەرگە سەجدە قىلغان ۋە ئىستىغفار ئېيتقان ھالەتتە كىرىڭلار3. بۇ سەۋەبلىك) گۇناھىڭلارنى مەغفىرەت قىلىمىز. مۇھسىنلارغا بېرىدىغان نىمىتىمىزنى تېخىمۇ زىيادە قىلىپ بېرىمىز» دېدۇق.
مۇھسىن — ئاللاھقا ئەڭ گۈزەل رەۋىشتە ئىبادەت قىلىدىغان، كىشىلەرگە ئەڭ گۈزەل رەۋىشتە، گۈزەل ئەخلاق بىلەن مۇئامىلە قىلىدىغان كىشىدۇر4.
«سەجدە قىلغان ھالەتتە كىرىڭلار…» بۇ بۇيرۇق ئۇلارغا قىرىق يىل چۆلدە قالغاندىن كېيىن پەيغەمبەر يۇشا ئىبنى نۇن بىلەن بىرلىكتە چۆلدىن چىققاندا بېرىلگەن بۇيرۇقتۇر5. [1. زادۇل مەسىير، ئىبنى كەسىر 2-،3- زادۇل مەسىير 4. تەپسىر مۇيەسسەر 5. تەپسىر ئىبنى كەسىر]
2|59|فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ
(بەنى ئىسرائىل قەۋمى ئىچىدىكى1) زالىملار ئۆزلىرىگە ئېيتىلغان سۆزنى باشقا سۆزگە ئالماشتۇرۇۋەتتى. (يەنى سەجدە قىلغان، «خىتتا» دەپ ئاللاھتىن مەغفىرەت سورىغان ھالدا بىزنىڭ ئەمىر قىلغىنىمىز بويىچە شەھەرگە كىرىشنىڭ ئورنىغا، «خىنتا» (ئارپا دانچىسى) دېگەن ۋە كاسىسىنى يەرگە سۈركىگەن ھالدا شەھەرگە كىرىشتى2.) شۇنىڭ بىلەن، (ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا خىلاپلىق قىلىپ3) پاسىقلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن زالىملارغا ئاسماندىن بىر ئازاپ چۈشۈردۇق.
تەپسىر ئىبنى كەسىردە ئاللاھ چۈشۈرگەن بۇ ئازابنىڭ ۋابا ئىكەنلىكى قەيت قىلىنغان. تەپسىر بەغەۋىدە مۇنداق دېيىلگەن: «ئۇلار ئۆز بۇيرۇقىغا بۇ شەكىلدە ئىتائەتسىزلىك قىلغىنىدا، ئاللاھ ئۇلارغا ۋابا ئەۋەتتى، نەتىجىدە بىر سائەت ئىچىدە ئۇلاردىن يەتمىش مىڭ كىشى ئۆلدى، دەپ نەقىل قىلىنغان». [1. تەپسىر مۇيەسسەر 2. تەپسىر بەغەۋى، تەپسىر ئىبنى كەسىر، تەپسىر مۇيەسسەر 3. تەپسىر بەغەۋى]
2|60|وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ
(ئى بەنى ئىسرائىل قەۋمى، سىلەرگە بەرگەن نىمەتلىرىمدىن يەنە بىرسى شۇكى) ئۆز ۋاقتىدا مۇسا (قەۋمى بەيتۇل مۇقەددەستىكى كاپىرلار بىلەن جىھاد قىلىشتىن باش تارتىپ، چۆلدە ياشاشقا مەجبۇر بولغان ۋە سۇسىز قالغان پەيتتە1) قەۋمىگە سۇ بېرىشى ئۈچۈن ئاللاھقا يالۋۇرۇپ دۇئا قىلدى. بىز مۇساغا «ھاساڭ بىلەن تاشنى ئۇرغىن» دېدۇق. (مۇسا تاشنى ھاسىسى بىلەن ئۇرغىنىدا) تاشتىن (بەنى ئىسرائىلىنىڭ ئون ئىككى قەبىلىسىگە تەڭداش ھالدا2) ئون ئىككى بۇلاق ئېتىلىپ چىقتى. ھەر قەبىلىگە ئۆزىگە ئائىت بۇلاقنىڭ قايسى ئىكەنلىكى بىلدى. (ئۇلارغا دېدۇقكى،)«ئاللاھنىڭ رىزىقلىرىدىن يەڭلار، ئىچىڭلار (يەنى سىلەرگە مەن رىزق قىلىپ بەرگەن، سىلەر ھېچقانداق ھېرىپ چارچىماستىن قولغا كەلتۈرىدىغان تەرەنجىبىن ۋە بۆدۈنىدىن يەڭلار، تاشتىن ئېتىلدۇرۇپ چىقىرىپ بەرگەن سۇدىن ئىچىڭلار3)؛ پاسات چىقىرىش ئارقىلىق يەر يۈزىدە بۇزغۇنچىلىق قىلماڭلار.» [1. تەپسىر بەغەۋى، تەپسىر ئىبنى كەسىر 2. تەپسىر سەئدى 3. تەپسىر بەغەۋى، تەپسىر ئىبنى كەسىر]
2|61|وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ
(ئى بەنى ئىسرائىل قەۋمى، ئەسلەڭلاركى) ئۆز ۋاقتىدا سىلەر (يەنى سىلەرنىڭ ئاتا-بوۋاڭلار ئاللاھنىڭ نېمىتىدىن زېرىكىش، ئاللاھنىڭ نېمىتىنى تۆۋەن كۆرۈش سەۋەبلىك1) «ئى مۇسا! بىز بىر خىللا تاماقنى يەۋېرىشكە بەرداشلىق بېرەلمەيمىز. بىز ئۈچۈن رەببىڭگە دۇئا قىلغىن، رەببىڭ بىزگە پۇرچاق تىپىدىكى كۆكتاتلار، تەرخەمەك، سامساق، بۇغداي، مەرجىمەك ۋە پىياز قاتارىق يەردىن چىقىدىغان يېمەكلىكلەرنى ئۆستۈرۈپ بەرسۇن» دېدىڭلار. مۇسا«سىلەر (تەرەنجىبىن بىلەن بۆدۈنىدىن ئىبارەت) نوچى يېمەكلىكنى ئادەتتىكى يېمەكلىككە تېگىشمەكچىمۇ؟ ئۇندقتا خالىغان شەھەرگە كىرىڭلار، تەلەپ قىلغىنىڭلار شۇ يەردە بار» دېدى. ئۇلار (داۋاملىق نېمەتكە تۇزكورلۇق قىلدى، سەبر-تاقەت كۆرسەتمىدى، ئاللاھنىڭ ئەمر-پەرمانلىرىنى كۆزگە ئىلمىدى2) بۇ سەۋەبلىك خارلىققا ۋە موھتاجلىققا مەھكۇم بولدى، ئاللاھنىڭ غەزىپىگە ئۇچرىدى. بۇنداق بولۇشىدكى سەۋەب، ئۇلارنىڭ ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلىقىدىن ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرىنى ناھەق ئۆلتۈرگەنلىكىدىن؛ ئاللاھنىڭ ئەمر-پەرمانلىرىنى ئورۇندىماي ئاللاھقا ئىتائەت قىلىشتىن چىققانلىقى ۋە (ئاللاھنىڭ بەندىلىرىگە قارشى3) ھەددىدىن ئاشقانلىقى ئۈچۈن ئىدى. [1-، 2-، 3- تەپسىر سەئدى]